Varianten op afspiegelingsbeginsel

Afspiegelingsbeginsel is verplicht bij collectief ontslag

Afspiegeling is verplicht wanneer een werkgever een ontslagvergunning aanvraagt voor collectief ontslag bij het UWV WERKbedrijf. Dit is een bepaling uit het Ontslagbesluit. Wanneer een individuele ontslagkwestie voor de kantonrechter ligt, is deze niet gebonden aan het Ontslagbesluit. Dan kan alsnog een andere methode toegepast worden om boventalligheid te bepalen. Collectief ontslag dient echter verplicht goedgekeurd te worden door het UWV en dan is afspiegeling verplicht. Het meest gehanteerde alternatief is het anciënniteitsbeginsel, beter bekend als LIFO (Last In, First Out). Andere systemen zijn Best In, Worst Out (BIWO), Competences In, Competences Out (CICO).

Anciënniteitsbeginsel (Last In First Out of LIFO)

Vóór introductie van het afspiegelingsbeginsel was het anciënniteitsbeginsel het meest toegepaste beginsel. Binnen dit systeem vertrekt de werknemer met het kortste dienstverband als eerste. Vaak zijn dit jonge werknemers en zorgde dit beginsel voor vergrijzing in de organisatie. Werkgevers zijn voorstander van dit beginsel omdat de kosten van ontslag laag zijn: de kortste dienstverbanden kennen de laagste ontslagvergoeding. Een ontslag volgens het LIFO-principe is goedkoper voor werkgevers. De achtergrond is: bent u jong, dan heeft u over het algemeen meer kans om een nieuwe baan te vinden. Werkt u al langer bij de werkgever en bent u ouder, dan heeft u waarschijnlijk meer moeite met het vinden van een nieuwe werkgever.

Best In, Worst Out (BIWO)

Het BIWO-beginsel is bedoeld om de meest productieve en gemotiveerde mensen in de organisatie te houden. Probleem is het bepalen wie de beste is. Er is veel subjectiviteit en veel mogelijkheid tot discriminatie op basis van sekse of kosten. Gebruik van BIWO is alleen mogelijk wanneer zorgvuldig wordt omgegaan met kwaliteitsbeoordeling. Er zullen geregeld functioneringsgesprekken moeten plaatsvinden voor een duidelijk beeld van de kwaliteit in de organisatie.

Competences In, Competences Out (CICO)

Een zeer onbekend en weinig toegepast systeem is het CICO-principe. Hierbij wordt u gewaardeerd op grond van competenties die nodig zijn voor een functie. Als uw competentieprofiel sterk overeenkomt met het competentieprofiel van de functie heeft u de grootste kans om te blijven. Ook wordt gekeken of competenties gemakkelijk ontwikkelbaar zijn. Belangrijk voor dit systeem is dat van alle functies en medewerkers een competentieprofiel opgesteld wordt. Dit heeft als nadeel dat een dergelijk systeem veel tijd kost voordat het geïmplementeerd is. Het wordt niet alleen voor ontslagsituaties gebruikt, maar ook voor instroom en doorstroom binnen het bedrijf.